Dikey Kalkış-İniş Yapabilen Hava Araçları (VTOL)

Havacılıkta gün geçtikçe yeni bir teknoloji, yeni bir konsept konuşulmasın. Daha önce de denemeleri yapılıp rafa kaldırılmış bir çok proje teknolojinin gelişmesi sayesinde yeniden gündeme gelebiliyor ve eskisinden daha çok taraftar bulabiliyor. Bunun son örneği Dikey Kalkış-İniş Yapma (VTOL) kabiliyetindeki hava araçları.

İlk örnekleri ABD’de ve Rusya’da denenmiş ama projeler rafa kaldırılmıştı. Dönemin şartlarına göre çok ileri olan bu tip projeler; üretimin pahalı olması, insanlarda kaygı uyandırması, daha güvenilir olduğu düşünülen hava araçlarının varlığı nedeniyle çoğu zaman konsept tasarımlar olarak kaldılar. Zamanla üretim şekillerindeki gelişmeler, daha ucuz ve kolay üretimin sağlanması, hava ulaşımında yeni arayışların artması ve en önemlisi karbon salınımının artmasına paralel olarak çevreye daha az zarar verme isteği yeni projelerin de önünü açmakta. Bu amaçla kara, hava ve deniz araçlarında elektrik, biyo-yakıt ve hatta hidrojen kullanımına yönelik önemli bir eğilim mevcut. Pazar ihtiyaçlarını ve durumu analiz eden kuruluşların öngörüsü de bu tip araçların önümüzdeki 50 hatta 100 yıla damgasını vuracağı şeklinde. Bu alanda milyar dolarların konuşulması tesadüf değil. TESLA gibi örnekler incelendiğinde iyi bir projenin müşterisini kolayca bulacağı aşikar.

Havacılık dünyası ise bu konuda oldukça istekli, neredeyse 10 yıl gibi kısa sürede bir çok proje hayata geçirildi. ABD, Avrupa ve Çin bu konularda öncülük ediyor. Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatının (ICAO) hazırladığı raporda da bu açıkça görülüyor. (Raporun ilgili kısmını okumak için) Bu projelerden en önemlileri;

Türkiye’de ise Baykar tarafından açıklanan sadece CEZERİ projesi mevcut. Geleceğin uçan arabası olarak en son TeknoFest’de prototipi gösterilen hava aracının nasıl olacağı merak konusu. Tasarımı oldukça yoğun ilgi çeken Cezeri için kesin bir takvim belirtilmemiş ama Türk havacılık camiasında bir heyecan oluşturduğu kesin. Yapay zeka ve elektrik motorlarının kullanımı ve milli imkanlarla tasarım/üretim yapılacak olması da projenin dikkat çekmesini sağladı.